Back سينما إيطاليا Arabic Cinema d'Itàlia Catalan سینەمای ئیتالیا CKB Italienischer Film German Ιταλικός κινηματογράφος Greek Cinema of Italy English Cine de Italia Spanish سینمای ایتالیا Persian Italian elokuva Finnish Cinéma italien French
_Giuliana_Calandra_(2).png)
Italiako zinema Italian edo italiar zuzendariek egindako filmek osatzen dute. 1900eko hamarkadan italiar zinema industria sortu zutenetik, bertoko zinemagile eta aktoreek etxeko eta nazioarteko arrakasta izan dute eta mundu osoko zineman eragina izan dute. 2014. urtean, italiar filmek 14 aldiz irabazi dute Ingelesa ez den hizkuntza batean egindako film onenaren Oscar Saria (beste edozer herrialdek baino gehiago) eta 12 aldiz Urrezko Palma.
Lehenengo italiar filmak liburu edo antzezlanetan oinarrituta zegoen. 1910eko hamarkadan, italiar zinemagileek, aurrekontu handiak erabiliz, film arrakastatsuak grabatu zituzten, tartean Enrico Guazzonien Quo Vadis (1913) edota Giovanni Pastroneren Cabiria (1914). Garai hartan abangoardiazko mugimendu bat sortu zuten, cinema futurista izenekoa. 1920ko hamarkadan gainbeheran egon arren, hurrengo hamarkadan zinema soinudunari esker berpiztu zen. Orduko komediak, Telefoni Bianchi deituak, arrakastatsuak izan ziren.[1]
Italiako gobernu faxistak finantza-laguntza eman zion eta baita Cinecittà estudioak sortu ere baina, zentsura zela eta, orduko filmak propaganda besterik ez ziren. Bigarren Mundu Gerra eta gero, mugimendu neorrealista sortu zen, Luchino Visconti, Roberto Rossellini edota Vittorio De Sica zuzendariak igo zituena. 1950eko hamarkadaren amaieran pisua galdu zuen zinema arinaren mesederako eta Commedia all'italiana generoa sortu zuen.[2] Federico Fellini eta Michelangelo Antonioni zuzendariak eta Sophia Loren, Giulietta Masina eta Gina Lollobrigida aktoreak nazioarteko izar bilakatu ziren.[1]
1960ko hamarkadan spaghetti western generoa sortu zuten, Sergio Leoneren Dolarraren trilogia eta Ennio Morricone musikagilearen lanarik esker. Orduko thriller erotikoak, giallo deituak eta Mario Bava edota Dario Argento zuzenduak, 1970eko hamarkadan mundu osoan ospetsu bilakatu ziren. 1980ko eta 1990eko hamarkadetan Ermanno Olmi, Bernardo Bertolucci, Giuseppe Tornatore, Gabriele Salvatores edota Roberto Benigni zuzendariek Italiako zinema berpiztu zuten.[1]
- ↑ a b c Katz, Ephraim. (2001). Italy. in: The Film Encyclopedia. New York: HarperResource, 682-685 or..
- ↑ Bondanella, Peter. (2002). Italian Cinema: From Neorealism to the Present. (3. argitaraldia) New York & Londres: Continuum.